14 November 2006

 

Η εξέλιξη της ορχήστρας II

...
Ο Βάγκνερ χρησιμοποίησε το 1874 (Ring des Nibelungen, , ) επιπλέον των συνήθων οργάνων, μία μπάσα τρομπέτα, ένα κοντραμπάσο τρομπόνι, 8 κόρνα, 5 τούμπες (2 τενόρο, 2 μπάσα, 1 κοντραμπάσο) και 6 άρπες. Ο Μπερλιόζ () χρησιμοποίησε για το Requiem 25 πρώτα και 25 δεύτερα βιολιά, 20 βιόλες και 20 βιολοντσέλα, 18 κοντραμπάσα, 20 ξύλινα πνευστά, από τα οποία 8 φαγκότα, 12 κόρνα και επιπλέον, 4 μικρές δορυφορικές ορχήστρες με χάλκινα πνευστά και κρουστά. Αποκορύφωμα αυτής της τάσης γιγαντισμού ήταν η σύνθεση έργων με χαοτική διάρκεια (π.χ. Μπρούκνερ) και η δημιουργία ορχηστρών με ακόμα μεγαλύτερο αριθμό οργανοπαικτών, όπως π.χ. για την εκτέλεση της 8ης συμφωνίας του Μάλερ (Mahler), την επονομαζόμενη «συμφωνία των χιλίων», για την οποία παιτούνται πάνω από 1.000 οργανοπαίκτες και χορωδοί! Στις επόμενες δεκαετίες, στις οποίες επικράτησε η αρχή «η τέχνη για την τέχνη» (l' art pour l' art), μέχρι περίπου τα μέσα του 20ου αιώνα, όπου η συμφωνική δημιουργία έφτασε στην παρακμή και αδράνεια, οι συνθέτες ακολούθησαν μία τάση προς ολιγομελέστερα συγκροτήματα. 

Εξετάζοντας την εξέλιξη της ορχήστρας (έξω από τον εκκλησιαστικό χώρο), από μία περίπου τυχαία ομάδα οργάνων σε ένα πειθαρχημένο συνδυασμό εγχόρδων, πνευστών και κρουστών, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η ιδέα αυτού του συνδυασμού προέρχεται από το εκκλησιαστικό όργανο (). Αυτό το όργανο ήταν το πρώτο, στο οποίο δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο τα διαφορετικά ηχοχρώματα των σωλήνων του, αλλά και η αρχή του διπλασιασμού διάφορων μεμονωμένων φθόγγων που θεωρήθηκαν αρμονικά σημαντικοί.

Στην ορχήστρα έπρεπε να συνεργαστούν όλα τα μουσικά μέσα για να πετύχουν την εκτέλεση των συγχορδιών, οι οποίες αντικατέστησαν τα πολυφωνικά σχήματα του μπαρόκ. Ο βασικός ρόλος για την επιτυχία αυτού του στόχου «ανατέθηκε
» στα έγχορδα, ενώ οι σημαντικοί φθόγγοι αναδείχθηκαν από τα πνευστά. Τα κρουστά προσέφεραν τον τελευταίο τονισμό.

Η ιδέα που βρίσκεται πίσω από την ορχήστρα είναι λοιπόν η απεικόνιση της αρμονίας με το οργανικό σύνολο των εγχόρδων που χρωματίζεται και τονίζεται με τα υπόλοιπα όργανα. Αυτό που ονομάζουμε σήμερα «εξέλιξη της ορχήστρας», απλά διατυπωμένο, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η ιστορία της τεχνικής τελειοποιήσεως των πνευστών, έτσι ώστε να συνδυάζονται αυτά όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά με τα έγχορδα.

(συνεχίζεται)


Το μουσικό κομμάτι που ακολουθεί και συνοδεύει τα σχέδια στην άμμο για τη δημιουργία της ζωής και την εξέλιξη των ειδών στη Γη, είναι το Bolero του Maurice Ravel (1875-1937), με το οποίο ο συνθέτης επαναλαμβάνει σταθερά και επίμονα το ίδιο ακριβώς μοτίβο (ostinato), προσθέτοντας όμως κάθε φορά νέα όργανα και αυξάνοντας την ένταση του ήχου. Με λίγη εξάσκηση μπορεί ο ακροατής να διακρίνει τα διάφορα όργανα που εισέρχονται και συμμετέχουν στη μελωδία και να αξιολογήσει το ηχητικό αποτέλεσμα.






<< Home

Isn't yours?

(Πίνακας Περιεχομένων)





Ώρα Ελλάδας
και υπολογιστή:


..Monitors: