28 August 2007
Το τρομπόνι
Ιστορικά και Τεχνικά στοιχεία
Πρόκειται για όργανο με κυρίως κυλινδρική διάτρηση, επιστόμιο σε μορφή ρηχού δοχείου και ένα τμήμα, το οποίο γλιστράει με ώθηση του οργανοπαίκτη στην κατεύθυνση κρατήματος. Με την κίνηση αυτή μεγαλώνει ή μικραίνει το μήκος του σωλήνα χωρίς ασυνέχειες και πετυχαίνεται ο χαρακτηριστικός ήχος glissando του τρομπονιού (
). Το όργανο αυτό είναι λοιπόν το μοναδικό πνευστό που παράγει όλους τους τόνους της ηχητικής περιοχής του. Από την τεχνική περιγραφή προκύπτει ότι το τρομπόνι είναι μία ιδιόμορφη παραλλαγή της τρομπέτας.
Το τρομπόνι είναι ίσως το μοναδικό όργανο που υπέστη από την πρώτη εμφάνισή του ελάχιστες τροποποιήσεις, κυρίως στη διάτρηση και στην καμπάνα. Σε μερικές χώρες χρησιμοποιούνται τρομπόνια με βαλβίδες, κυρίως όμως σε στρατιωτικές μπάντες. Άλλοι τύποι τρομπονιού που χρησιμοποιούνται σπάνια στην ορχήστρα, είναι το πίκολο και το κοντραμπάσο τρομπόνι. Ως μπάσο τρομπόνι χρησιμοποίησε ο Βέρντι σε μερικές όπερες ένα όργανο που ονομάζεται στα ιταλικά cimbasso. Μουσικολογικά είναι όμως αυτό το όργανο ένα μπάσο κόρνο.
), η οποία βέβαια μόνο κατά ένα μέρος είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί στη συμφωνική μουσική (, ). Στο τρομπόνι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σουρντίνα, όπως και στα υπόλοιπα χάλκινα πνευστά, η οποία αλλοιώνει το ύψος και συχνά το ηχόχρωμα του οργάνου ().Στο τέταρτο μέρος του Requiem του Μότσαρτ, tuba mirum, συνοδεύει το σόλο τρομπόνι τον τραγουδιστή (). Το σημείο αυτό του έργου, κατά τη δημιουργία του οποίου πέθανε ο μεγάλος συνθέτης, αποτελεί αντικείμενο μελετών, σε ποιο βαθμό ο μαθητής του Μότσαρτ και ολοκληρωτής του Requiem, Ζυσμάγερ, ακολούθησε πιστά τις εντολές του δασκάλου του ή έδρασε αυτόβουλα.
Ο ήχος του τρίο των τρομπονιών δίνει στη συμφωνική ορχήστρα ένα θριαμβευτικό και μεγαλοπρεπή τόνο - εδώ στο allegro energico της 9ης συμφωνίας του Μπετόβεν συνοδεύουν τρομπόνια τη χορωδία () και στη Mazurka από μουσική για μπαλέτο του Ντελίμπ (). Στην εισαγωγή της όπερας του Ροσίνι, Γουλιέλμος Τέλλος, συμμετέχουν τα τρομπόνια στη δημιουργία της ατμόσφαιρας καταιγίδας (). Ο ήχος αυτού του οργάνου δεν θα μπορούσε να λείψει και από τα μυθολογικά θέματα του Βάγκνερ (Τανχόυζερ , Λόενγκριν ). Στο έργο Βαλκυρίa του ίδιου συνθέτη παίζει το τρομπόνι ως εξής: (). 'Ολα μαζί τα τρομπόνια δίνουν με την ορχήστρα στο έργο το γνωστό θριαμβευτικό ύφος (). Στην πρώτη συμφωνία του Τσαϊκόφσκυ ακούγεται ένα σόλο του τρομπονιού ().
Στο Αυτοκρατορικό βαλς του Γιόχαν Στράους παίζουν τρομπόνια και τρομπέτες με στρατιωτικό ύφος (). Στο Μεγάλο Ρωσικό Πάσχα του Ρίμσκυ-Κορσάκοφ παίζει το τρομπόνι σε διάφορα σημεία του έργου το κύριο θέμα (, ). Το τρομπόνι παίζει με σύντομα glissandi τη δεύτερη μελωδία του θέματος στο Bolero του Ραβέλ (), ενώ στο Χορό των Σπαθιών του Χατσατουριάν κλείνουν τα glissandi τις μουσικές φράσεις στους ταχείς ρυθμούς του χορού (, ). Ο Ντεφαί χρησιμοποιεί το τρομπόνι επίσης σε μουσική για χορευτικό θέμα ().
, ) στο έργο Espana του Σαμπριέ (), στο Πουλί της φωτιάς του Στραβίνσκυ () και στην κατάληξη της πρώτης συμφωνίας του Μάλερ (). Στο έργο Οι πλανήτες - Ουρανός του Χολστ () κυριαρχούν τα τρομπόνια με τον ήχο τους.Στη μουσική Jazz το τρομπόνι κράταγε αρχικά το μπάσο. Αργότερα ανατέθηκαν σ' αυτό το όργανο μελωδίες παράλληλα με το κλαρινέτο και την τρομπέτα, αλλά και δεξιοτεχνικά σόλο (). Σε μερικές ορχήστρες της Jazz (big band) υπάρχει ομάδα τρομπονιών.
), 'Αλμπρεχτσμπέργκερ (), Λέοπολντ Μότσαρτ (), Μίχαελ Χάυντν (), Ράιχα, Ρίμσκυ-Κορσάκοφ (, ). O Μπετόβεν (, ), Σαιν-Σανς μία καβατίνα, ο Χίντεμιτ μία σονάτα (), οι έχει συνθέσει 3 equal για 4 τρομπόνια (Τομάζι και Ρότα από ένα κοντσέρτο, ο Γκάρετ Γούντ ένα κοντσερτίνο () κλπ.(*) Οι ήχοι του τρομπονιού δεν θα γίνουν επαρκώς αντιληπτοί, αν δεν έχετε ηχεία καλής ποιότητας ή ακουστικά.
Nils Landgren plays Jazz Trombone
Labels: χάλκινα πνευστά
