12 May 2007
Το φλάουτο II
Μουσική για Φλάουτο
Ο μικρός πλαγίαυλος χωρίζεται σε 2 τμήματα, έχει μισό μήκος από εκείνο του κανονικού και παίζει μία οκτάβα πάνω από αυτόν (
, ). Τα κλειδιά και οι τάπες έχουν ίδια διάταξη με εκείνη του κανονικού φλάουτου, γι' αυτό στην ορχήστρα το παίζει συνήθως ένας από τους δύο ή τρεις φλαουτίστες. Στο τέταρτο μέρος της 6ης συμφωνίας του Μπετόβεν το πίκολο φλάουτο μιμείται το σφύριγμα του αέρα μέσα στην καταιγίδα (). Στο "τραγούδι του μεθυσιού" του Kaspar στην όπερα Freischuetz του Βέμπερ δημιουργούν σε διάφορα σημεία 2 πίκολο φλάουτα ιλαρή ατμόσφαιρα ().
Εκτός από έργα μουσικής δωματίου παρουσιάστηκαν στο μπαρόκ και στην κλασική εποχή κοντσέρτα και άλλα έργα για σόλο φλάουτο, κυρίως από τους Βιβάλντι (), Τέλεμαν (, , ), Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (, ), Καρλ Φίλιπ Εμάνουελ Μπαχ, Καρλ Στάμιτς (για 2 φλάουτα , ), Χάυντν () κ.ά. Ο αυτοκράτωρ της Πρωσσίας Φρειδερίκος ο Β', με σημαντική μουσική παιδεία και βιρτουόζος φλαουτίστας, έχει συνθέσει επίσης ένα κοντσέρτο γι' αυτό το όργανο (, ). O Μότσαρτ έχει συνθέσει για το φλάουτο 2 κοντσέρτα (, ), ένα κοντσέρτο μαζί με άρπα (), 4 κουαρτέτα () και διάφορα άλλα μικρότερα έργα (, ).
), Τέλεμαν (, , ), Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (, ), Καρλ Φίλιπ Εμάνουελ Μπαχ, Καρλ Στάμιτς (για 2 φλάουτα , ), Χάυντν () κ.ά. Ο αυτοκράτωρ της Πρωσσίας Φρειδερίκος ο Β', με σημαντική μουσική παιδεία και βιρτουόζος φλαουτίστας, έχει συνθέσει επίσης ένα κοντσέρτο γι' αυτό το όργανο (, ). O Μότσαρτ έχει συνθέσει για το φλάουτο 2 κοντσέρτα (, ), ένα κοντσέρτο μαζί με άρπα (), 4 κουαρτέτα () και διάφορα άλλα μικρότερα έργα (, ).
O Φρ. Ντεβιάν, σύγχρονος του Μότσαρτ, έχει συνθέσει πολλά κοντσέρτα για φλάουτο (). O Μπετόβεν έχει μεταξύ άλλων συνθέσει μία σερενάτα, αφενός για φλάουτο και πιάνο () και αφετέρου για φλάουτο και έγχορδα (). Ο μεγάλος συνθέτης έχει γράψει επίσης για το φλάουτο σονάτες (), παραλλαγές διαφόρων εθνικών μελωδιών κ.ά. Ο Ντονιτσέτι έχει συνθέσει ένα κοντσερτίνο για φλάουτο (, ). Μετά την κλασική εποχή έδωσαν κυρίως Γάλλοι συνθέτες - Μπιζέ (, ), Φωρέ (, ), Ντεμπισύ (, , ), Ραβέλ (), Πουλένκ, αλλά και ο Χίντεμιτ () - νέα ώθηση σ' αυτό το όργανο. Στις ημέρες μας χρησιμοποιείται συχνά το φλάουτο με το γλυκό του ήχο ως όργανο μελωδίας σε διασκευές δημοφιλών τραγουδιών (, , ).
). O Μπετόβεν έχει μεταξύ άλλων συνθέσει μία σερενάτα, αφενός για φλάουτο και πιάνο () και αφετέρου για φλάουτο και έγχορδα (). Ο μεγάλος συνθέτης έχει γράψει επίσης για το φλάουτο σονάτες (), παραλλαγές διαφόρων εθνικών μελωδιών κ.ά. Ο Ντονιτσέτι έχει συνθέσει ένα κοντσερτίνο για φλάουτο (, ). Μετά την κλασική εποχή έδωσαν κυρίως Γάλλοι συνθέτες - Μπιζέ (, ), Φωρέ (, ), Ντεμπισύ (, , ), Ραβέλ (), Πουλένκ, αλλά και ο Χίντεμιτ () - νέα ώθηση σ' αυτό το όργανο. Στις ημέρες μας χρησιμοποιείται συχνά το φλάουτο με το γλυκό του ήχο ως όργανο μελωδίας σε διασκευές δημοφιλών τραγουδιών (, , ).
Το Πίκολο και άλλοι τύποι Φλάουτου
Το πίκολο φλάουτο είναι το μόνο όργανο ορχήστρας που μπορεί να τοποθετηθεί στην τσέπη. Δημιουργήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και έπαιζε αρχικά σημαντικό ρόλο στην ορχήστρα πνευστών, αλλά από την 5η συμφωνία του Beethoven και ύστερα, καθιερώθηκε ανάμεσα στα ξύλινα πνευστά της συμφωνικής ορχήστρας.
Ο μικρός πλαγίαυλος χωρίζεται σε 2 τμήματα, έχει μισό μήκος από εκείνο του κανονικού και παίζει μία οκτάβα πάνω από αυτόν (
, ). Τα κλειδιά και οι τάπες έχουν ίδια διάταξη με εκείνη του κανονικού φλάουτου, γι' αυτό στην ορχήστρα το παίζει συνήθως ένας από τους δύο ή τρεις φλαουτίστες. Στο τέταρτο μέρος της 6ης συμφωνίας του Μπετόβεν το πίκολο φλάουτο μιμείται το σφύριγμα του αέρα μέσα στην καταιγίδα (). Στο "τραγούδι του μεθυσιού" του Kaspar στην όπερα Freischuetz του Βέμπερ δημιουργούν σε διάφορα σημεία 2 πίκολο φλάουτα ιλαρή ατμόσφαιρα ().
Στο χορό της γκάιντας του Kαρυοθραύστη του Τσαϊκόφσκυ, το πίκολο φλάουτο δεσπόζει με το γλυκό ήχο του (), παρομοίως σε ένα σημείο όπερας του Ροσίνι (). Στο έργο Ο πρίγκηπας Ιγκόρ του Μποροντίν παίζει το πίκολο με άλλα ξύλινα πνευστά ένα γρήγορο χορό ().
Ο Νταμαρέ έχει γράψει μία πόλκα για πίκολο και ορχήστρα (). Στο έργο Perpetuum Mobile του Γιόχαν Στράους παίζει το πίκολο το θέμα () και στην κατάληξη της Νυχτερίδας του ίδιου συνθέτη ακούγεται το πίκολο με μια γρήγορη μελωδία πάνω σε δυνατές συγχορδίες όλης της ορχήστρας (). Αντίστροφα, σε γνωστό στρατιωτικό εμβατήριο παίζεται η μελωδία από την ορχήστρα, ενώ το πίκολο "κελαϊδάει" από πάνω τις κλίμακες ().
), παρομοίως σε ένα σημείο όπερας του Ροσίνι (). Στο έργο Ο πρίγκηπας Ιγκόρ του Μποροντίν παίζει το πίκολο με άλλα ξύλινα πνευστά ένα γρήγορο χορό ().Ο Νταμαρέ έχει γράψει μία πόλκα για πίκολο και ορχήστρα (
). Στο έργο Perpetuum Mobile του Γιόχαν Στράους παίζει το πίκολο το θέμα () και στην κατάληξη της Νυχτερίδας του ίδιου συνθέτη ακούγεται το πίκολο με μια γρήγορη μελωδία πάνω σε δυνατές συγχορδίες όλης της ορχήστρας (). Αντίστροφα, σε γνωστό στρατιωτικό εμβατήριο παίζεται η μελωδία από την ορχήστρα, ενώ το πίκολο "κελαϊδάει" από πάνω τις κλίμακες ().
Άλλοι τύποι φλάουτου είναι βαθύφωνοι (φωτογραφία αριστερά), το μπάσο και διάφοροι τύποι κοντραμπάσο φλάουτο, οι οποίοι χρησιμοποιούνται σπανίως στην ορχήστρα.
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
Bach Flute Sonata (BWV 1031)
Labels: ξύλινα πνευστά
